پایگاه خبری تحلیلی ویلکیج

صنعت پتروشیمی از جمله صنایعی است که مصرف آب در آن در قیاس با سایر صنایع بالاتر است. این در حالی است که کشور عزیزمان ایران نیز با مشکلات عدیده ای در تامین آب مورد نیاز در صنایع مختلف و حتی آب آشامیدنی، رو به رو می باشد. در حال حاضر بحران کمبود آب در کشور بسیار جدی تر از گذشته می باشد به طوری که برای احداث واحدهای پتروشیمی، در کنار ملزوماتی همچون تامین خوراک، دانش فنی و منابع مالی، تامین آب مورد نیاز نیز یکی از مولفه های اصلی و حتی به عنوان یک پیش شرط برای احداث واحدهای جدید شناخته می گردد.
پروژه پتروشیمی یک صنعت آب بر میباشد که باید نیاز به آب آن تامین شود چنانچه نزدیک به ۳ دهه از احداث پتروشیمی اردبیل میگذرد و مشکل اصلی آن نبود آب به میزان استفاده است ، حال چگونه کارخانه پتروشیمی متانول آرتا توانسته است با این حجم از کم آبی شهر نمین و عنبران ۱۵ میلی لیتر از آب شرب شهروندان را به خود اختصاص دهد.
این در شرایطی است که شهرستان نمین خود در مشکل بی آبی و کم آبی شدیدی قرار گرفته و سهم وسیعی از دشت ویلکیج شمالی از جمله روستاهای گللو ، قره چناق ، مرنی و سایر روستاهایی دشت ویلکیج را در سال آینده با این مکش وسیع از سفره های زیر زمینی و انتقال آن به نمین دچار خشکسالی و ایجاد زمین بایر و ترک خورده و آب آشامیدنی تماما آهکی که هم اکنون نیز مشاهده میشود خواهد کرد.
این صنعت به قول آقای استاندارسابق و فرماندار ۲۰ میلیون یورو صادرات خواهد داشت ولی برای شهرستان نمین تا کنون هیچ سودی از قبل کارخانه قبلی نداشته است و پیش بینی میشود در پتروشیمی نیز نمین سهمی از توسعه کاری و صنعتی نخواهد داشت بجز اینکه ۱۵ مگاوات در این اوضاع مصرف برق به آن تعلق خواهد گرفت و بیش از ۱۵ میلی لیتر آب مصرفی مردم منطقه در این بی آبی و کم آبی نمین.
طبق شرایط ایجاد شهرک صنعتی و یا کارخانجات هلدینگ در کنار شهرهای پرجمعیت عملا این شرکت ها و شرکت هایی که رئیس اداره صمت اردبیل نوید آن را داده است همگی با ۵۰۰ متر الی ۱ کیلومتر در فواصل کوتاه در نزدیکی مسیر زندگی مردم ایجاد شده اند و این در شرایط زیست محیطی و سلامت آنان تاثیرگزار خواد بود.
تصمیمات نسنجیده ای که به یمن ایجاد شغل و شتاب در جهش تولید باعث شده است که جان همشهریان نمین و روستاهای نزدیک در هیچکدام از این معادلات سیاسی استان دیده نشوند و مهم فقط احداث و ایجاد راندمان کاری و نشان دادن به بالادستی خود میباشد.
یادآور میشود واحدهای صنعتی و تولیدی با توجه به فرآیند تولید به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
۱ـ غذایی ۲ـ نساجی ۳ـ چرم ۴ـ سلولزی ۵ ـ فلزی ۶ ـ کانی غیرفلزی ۷ـ شیمیایی ۸ ـ دارویی ۹ـ برق و الکترونیک ۱۰ـ کشاورزی ۱۱ـ ماشین‌سازی ۱۲ـ نوین (نانو و بیوتکنولوژی) ۱۳ـ نفت و گاز و پتروشیمی ۱۴ـ بازیافت
رده ۷ـ محل پیشنهادی جهت استقرار واحدهای این رده در خارج از محدوده شهر و روستا با توجه به فرآیند تولید، توپوگرافی منطقه، شرایط اقلیمی، ظرفیت قابل تحمل محیط زیست، جهت بادهای غالب، جهات توسعه شهری و سایر ملاحظات زیست محیطی، به صورت موردی توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان به شرح جدول پیوست شماره (۱) و بر اساس دستورالعملی که توسط سازمان حفاظت محیط زیست صادر می‌گردد مورد بررسی کارشناسی و اعلام نظر قرار می‌گیرد.
سوال اینجاست آیا آمایش سرزمینی در این مورد کارخانه ها که پسماند و فاضلاب آن به شدت مخرب منابع طبیعی و محیط زیست و جنگل ها میباشد انجام گرفته و آیا استقرار کارخانه نسبت به شرایط اقلیمی و گستره بادهای شمالی و جنوبی شهرستان در شعاع ۲۵ کیلومتری لحاظ شده است؟
در تبصره۳ـ این مکاده عنوان شده است که استقرار صنایع در اراضی مستعد کشاورزی منطبق با قوانین و مقررات، مستلزم کسب موافقت وزارت جهاد کشاورزی می‌باشد آیا زمین های مرغوب کشاورزی منطقه خواستگاه آلایندگی بخارهای متانول و و پساب رزین به زمین های مجاور این کارخانجات مورد تحقیق جهاد کشاورزی قرار گرفته است؟
در تبصره۴ـ این ماده دوباره عنوان شده است احداث و استقرار واحدهای این رده صرفاً در شهرکهای صنعتی تخصصی مجاز است.آیا زمین های زراعی اقلیم شهرستان نمین با نزدیکی ۵۰۰ متر به شهر میتوانند از آلایندگی این کارخانجات در امان باشند.

ماده۴‌ـ بند ۷ اشاره دارد ، در چهارچوب ضوابط شهرکهای صنعتی، احداث هر نوع واحد تولیدی و صنعتی به استثنای صنایع رده (۷) در داخل شهرکها و نواحی صنعتی مشروط به اینکه شهرک دارای طرحهای منطقه‌بندی استقرار واحدهای صنعتی و خدماتی، فضای سبز و سیستم مرکزی تصفیه فاضلاب باشد، بلامانع است. متقاضیان احداث شهرکهای صنعتی همزمان با اخذ مجوز احداث موظف به طراحی سیستم تصفیه فاضلاب مرکزی بوده و باید پس از واگذاری پنجاه درصد (۵۰%) واحدها و به بهره‌برداری رسیدن سی درصد (۳۰%) آنها و وجود حداقل (۱۰۰) متر مکعب فاضلاب در روز، نسبت به احداث سیستم تصفیه فاضلاب مرکزی اقدام نمایند
آیا این اقدامات انجام گرفته و خواهد شد؟
ماده۵ ـ تا زمـان بهره‌برداری سـیستم مرکزی تصـفیه فاضلاب هر واحـد باید نسبت به راه‌اندازی سیستم پیش تصفیه فاضلاب و دفع فاضلاب خود اقدام نماید. منطقه‌بندی شهرکهای صنعتی باید با توجه به نوع آلودگی‌ها براساس جدول استقرار منطقه‌ها به شرح جدول پیوست شماره (۳) که به مهر « پیوست تصویب‌نامه هیئت‌وزیران» تأیید شده است، صورت گیرد.
ماده۶ ـ استقرار واحدهای آب بر و فاضلاب‌زا (به استثنای واحدهای صنعتی مستقر در شهرکها و نواحی صنعتی) در داخل دشت‌ها و آبخوانهای ممنوعه و بحرانی کشور که توسط وزارت نیرو اعلام می‌شود، منوط به اخذ مجوز وزارت نیرو و موافقت سازمان حفاظت محیط زیست می‌باشد.
مواد ۵ و ۶ این بند هنوز بعد از چندین دهه امسال در خود شهر نمین اعتبار اختصاص یافته است ولی امیدی وجود ندارد که این امکان برای یک شهرک خود ساخته در مزارع کشاورزی و نزدیک به شهر ایجاد گردد.
استاندار و فرماندار شهر نمین در طی مصاحبه هایی گفته اند که با بهره‌برداری از این واحد تولیدی بیش از ۵۰۰ نفر مشغول کار خواهند شد.سوال اینجاست همین حالا در واحد تولیدی پارکت آرتا چند نفر از شهرستان نمین مشغول به کار میباشند؟
صرف ۱۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار از سوی سرمایه گذار به این واحد صنعتی اشاره شده است سوال اینجاست چقدر از طرف اداره صمت استان و سایر اعتبارات استانی و ملی به این پروژه تزریق شده است که شهرستان نمین سهم زیر ۱۰ درصدی از اشتغال آن ندارد
وجود نگاه بالا به پایین می‌تواند آفت اصلی در حفظ محیط زیست به شمار می رود.بررسی اجمالی جوامع محلی نشان میدهد بسیاری از تخریب‌های زیست محیطی محلی حاصل تعارض بین مسئولان و مردم ساکن در آنجا بوده است.
بر اساس مطالعات انجام شده، اقامت در مناطق مسکونی مجاور با صنایع پتروشیمی منجر به افزایش ریسک ابتلا به سرطان کبد، ریه، مغز و خون خواهد شد، هم چنین این آلودگی ها باعث ایجاد مشکلات باروری، عقیم شدن، سقط و تولد نوزادان دارای نقص ژنتیکی می شود.
بر اساس مطالعات و مستندات علمی ارایه شده در سال های اخیر، صنایع مرتبط با پتروشیمی انواع مختلفی از آلاینده ها را تولید می کنند که به صورت گاز، ذرات، لجن و پساب مایع در محیط زیست منتشر می کنند، این آلاینده ها شامل هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقه ای (PAHs)، فلزات سنگین، بنزن و مشتقات آن، سولفور دی اکساید، نیتروژن دیاکساید، هیدروژن سولفید، کربن منو اکساید و سایر مواد شیمیایی هستند که بیشتر آنها حتی در غلظتهای پایین نیز سمی بوده و قادرند اثرات سوء جبران ناپذیری بر اکوسیستم، محیط زیست و سلامت انسان داشته باشند.

واحدهای پتروشیمی از بزرگترین صنایعی هستند که نقش اساسی آنها در اقتصاد کشور غیر قابل انکار است و در عین حال تأثیرات بسزایی بر زیست ‌بوم و وضعیت محیطی اطراف خود دارند، تأثیراتی که در صورت عدم مهار و پیش‌بینی پیشگیری های مناسب، به طور غالب تخریبی و بسیار خطرناک هستند.
کسانی که فرهنگ شهر نمین را به مسیر توسعه اقتصادی سوق داده اند کاش بافت گردشگری و فرهنگی منطقه را با کمتر از این هزینه ها حفظ میکردند و با سرمایه گزاری در این بخش ها شهرستان نمین را از فقر و بیکاری نجات میدادند نه با سرمایه گزاری در صنعتی که آیندگان و شهر و محیط زیست را به خطر خواهند انداخت.
گریه آقای فتحی در محضر رئیس جمهور شاید بخاطر ارزش نگذاشتن به کارهای انجام شده وی باشد و درخواست کاشت ۱۰ میلیون نهال در زمینی که دولت باید در اختیار وی قرار دهد، ولی گریه ما مردم شهرستان نمین را چه کسی خواهد دید ؟
چرا در صدد توجیه عملکرد مثبت توسعه صنعتی این پروژه ها هستیم در حالی که همگان حتی نماینده ولی فقیه نیز میداند منطقه محروم عنبران هیچ سهمی از معادن ندارند و در هفته وحدت تاکید کردند که باید به این موضوع رسیدگی شود و یا همین کارخانجات هلدینگ آقای فتحی باید مورد بررسی قرار بگیرد که در این چندسال یا این حجم از تخریب مزارع و صنعت آب بر و آلایندگی و عدم رعایت اصول حمل و نقل جاده ای در مسیر چندین روستا چه اندازه در رشد و توسعه شهرستان و ریشه کنی فقر و بیکاری برای منطقه مفید واقع شده است.
ما مخالف عملکرد آقای فتحی و منتقد گریه وی نیستیم و باید به این کارآفرین ارزش و احترام قایل شد ولی آیا وی نیز توانسته مطالبات منطقه ای مردم شهرستان نمین را برآورده کند؟
در شهرهایی چون شهرستان نمین در جهان که پتانسیل گردشگری و فرهنگی آن زیاد میباشد دولت و سرمایه گزاران دراین بخش تمرکز میکنند و رشد بی اندازه ای را در منطقه رقم میزنند ولی متاسفانه شهرستان نمین با وجود پتانسیل های چون شهر ملی گلیم و روستاهای گردشگری در حوزه جنگل های فندقلو دست به انتحار ایجاد کارخانجاتی زده اند که آنچنان که باید نتوانسته از سهم بیکاری و فقر منطقه را بکاهد و همگی با صرف هزینه های زیاد ایجاد شده اند در حالی با اندک سرمایه و حمایت میتوان در بخش گردشگری و صنایع دستی و فرهنگی بیشتر از این رشد را احساس کرد.

ناصربرزگر