مصاحبه خبرنگار پایگاه خبری ویلکیج با دهیار نمونه شهرستان نمین

بابک قربانی فوق لیسانس حقوق

 دهیار پاره وقت روستاهای قشلاقچائی و خشه حیران از توابع بخش مرکزی نمین

کارشناس حقوقی دهیاران شهرستان نمین

رئیس هیأت مدیره شرکت تعاونی دهیاران بخش مرکزی

دهیار برتر شهرستان در سال ۹۷

 زمان تأسیس دهیاری‌ها چه سالی بوده و آیا در پیشرفت روستاها نقش داشته است؟

دهیاری‌ها به عنوان نهاد مردمی که مولود دوره اصلاحات است که کلنگ نخستین دفتر دهیاری در استان قزوین (روستای آقابابا، دهستان قاقاران شرقی بخش کوهین) به زمین زده شد. به موجب قانون تأسیس «دهیاری‌های خودکفا در روستاهای کشور» مصوب ۱۴ تیر ماه سال ۱۳۷۷ وزارت کشور اجازه یافت تا نهاد عمومی و غیر دولتی را با شخصیت حقوقی مستقل در مناطق روستایی کشور راه‌اندازی کند. که این قانون به ۵ سال وقفه در سال ۱۳۸۲ اجرایی شد. که ۱۴ تیرماه هم در سامانه رسمی با عنوان «روز دهیار و شهرداری» نامگذاری شده است که وجود دهیاری در روستاها باعث توسعه و آبادانی روستاها شده است.

 ویژگی‌های یک دهیار را بیان کنید؟

در این رابطه باید عنوان کرد که، یکی از مباحث مهم پایداری نهاد دهیاری، همین ویژگی‌های دهیار بعنوان مدیر روستا می‌تواند باشد. دهیار بایستی دارای خصوصیات عام و مهارت‌ها و توانمندی‌های مدیریتی برای انجام وظایف محوله به عنوان مدیر اجرائی روستا باشد. بطور کلی می‌توان ویژگی‌هایی برای دهیار متصور شد که می‌توان به این موارد اشاره کرد:

ایجاد اعتماد متقابل با مردم روستا، منظم و قانونمند و اشراف بر وظایف خویش و شورا، مشارکت جو و مشارکت طلب، انعطاف‌پذیر در برابر مردم و شورا، پیگیر در امور روستا و اعتقاد به گفتگو و مذاکره، اعتقاد به افکار و سلیقه‌های مختلف، شجاع بودن و داشتن ارتباط قوی و مستمر با ادارات و اهالی روستا.

 سال گذشته خبرهای خوبی مبنی بر تأمین شدن وضعیت و امنیت شغلی دهیاران شنیده می‌شد آیا صحت دارد؟

در این خصوص باید عنوان کنم که این امر تاکنون اتفاق نیفتاده است. در مورخه ۳۰ شهریور سال ۹۸ سخنگوی وزارت کشور آقای سید سلمانی از اجرائی شدن وعده رئیس جمهوری به دهیاران خبر دادند که آقای رئیس جمهور بر ضرورت امنیت شغلی دهیاران تأکید کرده بودند و از وزیر کشور درخواست کرده بودند که در این زمینه طرحی به هیأت وزیران ارائه کند. که وزیر کشور آئین استخدامی دهیاری‌های کشور و آئین نامه اجرائی تشکیلات انتخاباتی داخلی و امور مالی شوراهای اسلامی روستاها و نحوه انتخاب دهیار را اصلاع و ابلاغ کرد. که براین اساس سازمان شهرداری‌ها مجاز هستند به دهیاری‌ها متناسب با جمعیت، درآمد و سایر شاخص‌ها همچون شهرداری ساختار سازمانی ابلاغ کنند. این در حالی است که اکثریت دهیاران دارای مدرک تحصیلی عالیه بوده ولی متأسفانه تاکنون دولت نتوانسته ثبات شغلی با درآمد مناسب را برای دهیاران فراهم کند.

 در خصوص بودجه دهیاری‌ها و ارزش افزوده؟

طبق آماری که سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه ششم توسعه در مورخه ۷ تیرماه ۹۹ ارائه کردند سهم شهرداری‌ها و دهیاری‌ها از مالیات بر ارزش افزوده ۳۵% می‌باشد که عوارض مالیات بر ارزش افزوده به نسبت ۱۲% سهم کلان شهرها، ۵۲% سایر شهرها و ۳۵% درصد روستاها بین شهرداری‌ها و دهیاری‌ها توزیع می‌شود.

که سهم روستاهای فاقد دهیاری‌ها از مالیات بر ارزش افزوده به حساب فرمانداری‌ها شهرستان‌ها واریز، تا صرف امور عمران و آبادی روستاها شود. اکنون بودجه دهیاری‌ها نسبت به سال گذشته کمتر شده است. و اکثر کارهای عمرانی که در روستاها انجام می‌گیرد بیشتر از طریق خودیاری و مشارکت مردمی و دریافت عوارض محلی و ساخت و ساز صورت می‌گیرد. لازم است عرض کنم که بودجه برای یک روستا برحسب تعداد جمعیت و خانوار آن روستا لحاظ شده و به حساب دهیاری‌ها واریز می‌شود.

 آیا دهیاران از وضعیت شغلی خود رضایت دارند؟

باید عرض کنم که رضایت شغلی در هر شغلی باعث بروز خلاقیت در کار می‌شود و این رضایتمندی زمینه ساز و بروز تقویت علاقمندی از کار است که با امنیت شغلی نیز رابطه مستقیم دارد. دهیارانی که از آنها به عنوان بازوان دولت و پیش قراولان خدمت یاد می‌کنند از خدمت کردن و بر طرف کردن مشکلات اهالی روستا، نه تنها رضایت دارند بلکه این کار باعث احساس خشنودی در دهیاران می‌شود. ولی از امنیت شغلی و حقوق دریافتی و عدم پیشرفت شغلی خود رضایت ندارند و در این موارد حق دهیاران با توجه به مسئولیتی که بعنوان مدیر یک روستا دارند این نیست.

 علت عدم کارائی عده‌ای از دهیاران چه می‌تواند باشد؟

شغل دهیاری مستلزم صرف وقت و پیگیری مستمر امورات است و چون برخی از دهیاران به دلیل اینکه دو شغله هستند، انگیزه و وقت چندانی برای پیگیری امورات روستا ندارند. از دلایل دیگر عدم کارائی می‌توان به واریز اعتبارات اندک به حساب دهیاری‌ها اشاره کرد که یک دهیار نمی‌تواند عملاً کار قابل قبولی در روستا انجام دهد و یا اینکه یک دهیار نتوانسته است با ادارات و اهالی ارتباط نزدیک و صمیمی برقرار کند تا بتواند از خودیاری و مشارکت اهالی استفاده کند. و علت دیگر را می‌توان به دلسردی و ناامید بودن دهیار از وضعیت شغلی خود دانست که علیرغم تلاش‌ها و فعالیت‌های شبانه روزی ثبات امنیت و پیشرفت شغلی برایش فراهم نشده است.

 وضعیت شغلی و بیمه دهیاران به چه شکلی است؟

دهیارانی که اکنون در حال فعالیت هستند یا بصورت پاره وقت می‌باشند یا تمام وقت حقوق دهیاران تمام وقت طبق قانون کار می‌باشد و بیمه آنها نیز تمام وقت و یک ماه کامل واریز می‌شود ولی شرایط برای دهیاران پاره وقت فرق می‌کند چون حقوق و بیمه (۱۵ روز) این عزیران نصف دهیاران تمام وقت می‌باشند. اکنون با این وضعیت اقتصادی و تورم نمی‌توان با این حقوق یک زندگی متأهلی با چند عائله و مستأجری را گذراند و دهیاران در شرایط بد اقتصادی قرار دارند که حداقل‌ترین حقوق را در قبال مسئولیت خود دریافت می‌کنند. حتی دهیارانی هستند که به دلیل کمبود واریز اعتبار نتوانسته‌اند چندین ماه حقوق معوق خود را برداشت نمایند.

 آیا امنیت شغلی تأثیری بر نحوه اجرا و تمرکز شغل دهیاران خواهد داشت؟

بدون شک ارتقاء امنیت شغلی بر نحوه عملکرد دهیاران تأثیر مستقیم خواهد داشت.

امنیت شغلی یعنی اینکه شخصی بتواند خود را حفظ کند و احتمال بیکار شدن بسیار پائین باشد.

البته شاید بتوان گفت که عدم امنیت شغلی خود عاملی است برای پایین بودن بهره‌ور نیروی کار، که در واقع نبود محیطی بدون استرس و عدم رضایت از وضعیت اشتغال، همگی می‌تواند از پیامدهای عدم امنیت شغلی باشد که می‌تواند بهره‌وری (ساعت کار مفید) را نیز پایین بیاورد.

جابجائی کمتر در یک شغل بیانگر وجود امنیت شغلی است که حاصل آن تخصص و خبرگی است. ثبات امنیت شغلی باعث تمرکز بالای یک دهیار و دلگرمی و قوت قلب در انجام فعالیت‌های خود خواهد بود.

وظایف اصلی و عمده دهیار چیست؟

طبق ماده ۱۰ اساسنامه دهیاری‌ها جهت حفظ توسعه پایدار روستا ۴۷ مورد می‌باشد که چند مورد از وظایف مهم، اصلی و عمده دهیاران را به اختصار عرض می‌کنم: ۱- بهبود وضعیت زیست محیطی روستا ۲- کمک کردن به شورای روستا در خصوص بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسایی‌های روستا ۳- تشویق و ترغیب کردن اهالی روستا به انجام اقدامات لازم در جهت رعایت سیاست‌های دولت ۴- همـکاری مؤثـر بـا مسئولان ذیـربط در جهـت حفـظ و نگهـداری منآابع طبیعی در محدوده روستا ۵- مراقبت و حفظ نگهداری اموال و تأسیسات عمومی در اختیار دهیاری‌ها ۶- مراقبت بر وضعیت بهداشتی روستا ۷- اتخاذ تدابیر لازم برای حفظ روستا در مقابل بلایای طبیعی ۸- صـدور پـروانه سـاختمان‌هایی کـه در محـدوده قانونی روستا ساخته می‌شوند. ۹- همکاری با دستگاه‌های ذیربط در جهت تسهیل دسترسی مردم و پیگیری مشکلات اهالی روستا ۱۰- فراهم نمودن زمینه ایجاد خیابان‌ها، کوچه‌ها، پارک‌ها، مراکز ورزشی و اموزشی و همکاری در زمینه طرح بهسازی روستا.

مصاحبه : آرمین احمدی